طبع و خواص کرفس
کَرَفْس با نام علمی Apium graveolens گياهی علفی متعلق به تيره جعفری Umblliferace و دارای ساقه الیافی بلند و منشعب به ارتفاع 20 تا 60 سانتيمتر است. اين گیاه به حالت وحشی در زمينهای دارای نمك، كنار مردابها، آبهای نمکدار، سواحل دریاها و چشمههای نمکی میروید.
کرفس که از دوران باستان به عنوان سبزی کشت و در پخت و پز استفاده میشده. همچنین پودر دانه کرفس به عنوان ادویه کاربرد داشته و دارد. از معدود گیاهانی است که میتوان آن را همزمان با میوهها و گیاهان دیگر مصرف کرد و باعث دشواری در گوارش نمیگردد.
موارد مهمی که در این مطلب میخوانید:
- خواص کرفس
- خاصیت کرفس خام
- خاصیت کرفس برای لاغری
- کرفس در طب سنتی
- طبع کرفس
کرفس چیست؟
کرفس (Apium graveolens) گیاهی دوساله و گُلدار از خانوادهٔ چتریان است که بهطور طبیعی در مناطق وسیعی از ماکرونزی، اروپا، غرب هیمالیا، شمال آفریقا و شبهجزیرهٔ عربستان میروید. این گیاه نخستین بار در سال ۱۷۵۳ توسط گیاهشناس سوئدی، کارل لینه، توصیف شد. کرفس در سال دوم زندگی خود به مرحلهٔ گلدهی و دانهدهی میرسد و تا یک متر ارتفاع پیدا میکند. ساقههای این گیاه توپر و شیاردار هستند و گلهای کوچک و چتری با رنگ کرم مایل به سفید دارد. میوههای کرفس به شکل بیضی تا کروی و به طول ۱٫۵ تا ۲ میلیمتر رشد میکنند.
خورشت کرفس یکی از غذاهای سنتی و محبوب ایرانی است که علاوه بر طعم مطبوع، به دلیل خواص فراوان کرفس مورد توجه قرار دارد. کرفس بهکار رفته در این خورشت منبع غنی فیبر، ویتامینها و مواد معدنی است که به تقویت سیستم ایمنی، کاهش التهاب و حفظ سلامت قلب کمک میکند. این خورشت با ترکیب کرفس تازه، گوشت و سبزیهای معطر تهیه میشود و علاوه بر ارزش غذایی بالا، گزینهای خوشطعم و مفید برای افزودن به برنامه غذایی است.
خواص کرفس
از معدود گیاهانی است که میتوان آن را همزمان با میوهها و گیاهان دیگر مصرف کرد و باعث دشواری در گوارش نمیگردد.
قرنها است از ریشهی آن در رفع بيماری نقرس، ادم، رماتيسم و حالات مربوط به زيادی اسيد اوريک، سنگ كليه، بیماریهای مثانه، آلبومينوری، يرقان، آسم مرطوب، ضعفهای با منشاء عصبی و ضعف دستگاه گوارش استفاده میشود. برخی از اجزاء گياه ضد اسپاسم، مسكن و ضد تشنج است و دانه آن به علت وجود كلسيم زياد در درمان فشار خون بالا تاثیرات مثبتی دارد.
شواهد علمی نشان میدهد كه احتمالاً دانه كرفس از سرطان پيشگيری میكند. اخيراً فعاليتهای فيزيولوژيكی مختلفی مانند اثرات ضد حشرات و ضد كرم و قارچ از آن نیز مورد توجه قرار گرفته است.
به علاوه، دانه كرفس حاوی ترکیبات آنتی اكسيدانی است و اثر ضد سرطانی آن مربوط به Falcarinol میباشد كه فعالترين تركيب سیتوتوكسيک و جزء پلی استيلنها است.
عصاره هیدروالکلی ميوه كرفس دارای خواص ضد درد و ضد التهاب است و میتواند جايگزين مناسبی برای داروهای شيميايی ضد درد و ضد التهاب باشد. به نظر میرسد رزينها، روغنها و به ويژه فلاونوييدهای موجود در عصاره ميوه كرفس با فعال كردن مسيرهای عصبی متعددی سبب كاهش درد نوروژنيک و التهابی میگردند.
تجربه نشان داده که کرفس و غذاهای حاوی آن بوی بد دهان را از بین میبرد که احتمالاً به دلیل ترکیب موادی که در معده تولید میشوند با مواد معطر کرفس است.
همچنین این گیاه حاوی درصد بالایی فیبر است، بنابراین ملین بسیار مناسبی به شمار میآید و مصرف برگ و ساقه های کرفس در مورد کسانی که از ناراحتیهای گوارشی نظیر یبوست رنج میبرند بسیار منفعت دارد.
1. کرفس منبع عالی آنتی اکسیدان
آنتی اکسیدانها از سلولها، رگهای خونی و اندامها در برابر آسیب اکسیداتیو محافظت میکنند. کرفس حاوی ویتامین C، بتاکاروتن و فلاونوئیدها است و حداقل 12 نوع ماده مغذی آنتی اکسیدانی دیگر در این گیاه یافت میشود. همچنین منبع فوقالعادهای از مواد مغذی گیاهی است که التهاب در دستگاه گوارش، سلولها، رگهای خونی و اندامها را کاهش میدهد.
2. کرفس کاهنده التهاب
التهاب مزمن با بسیاری از بیماری ها از جمله آرتریت و پوکی استخوان مرتبط است. کرفس و دانههای کرفس تقریباً ۲۵ ترکیب ضد التهابی دارند که میتوانند از بدن در برابر التهاب محافظت کنند.
3. کرفس هضم کننده غذا
در حالی که مواد مغذی آنتی اکسیدانی و ضد التهابی آن از کل دستگاه گوارش محافظت میکند، کرفس فواید خاص و ویژهای هم برای معده دارد. پلی ساکاریدهای مبتنی بر پکتین در کرفس، از جمله ترکیبی به نام اپیمان، زخم معده را التیام میدهد، پوشش داخلی معده را بهبود میبخشد و ترشحات معده را تعدیل میکند.
درضمن محتوای بالای آب کرفس (تقریباً 95 درصد) به اضافه مقادیر قابل ملاحضه فیبر محلول و نامحلول از دستگاه گوارش حمایت میکنند و باعث بهبود هضم میشوند.
4. کرفس آبشاری از ویتامین
وقتی کرفس میخورید آبشاری از ویتامین های A، K و C به علاوه مواد معدنی مانند پتاسیم و فولات در بدنتان سرازیر خواهد شد علاوه بر این، کرفس شاخص گلیسمی پایینی دارد، به این معنی که تأثیر آهسته و ثابتی بر قند خون شما نیز دارد.
خاصیت کرفس خام
کرفس یکی از سبزیجات محجور است ولی سلطان سبزیهاست و تمام بخشهای این گیاه مفید و شفابخش است. اما متاسفانه اغلب ما فقط از آن در تهیه خورش کرفس استفاده میکنیم.
این در حالی است که کرفس خام با خواصی که دارد، باید کاربردی فراتر از این داشته باشد. کرفس خام را میتوانید به سالادها اضافه کرده و حتی از آن به عنوان یک میان وعده استفاده کنید. چراکه یک ساقه کوچک از کرفس یک نیروگاه تغذیهای قدرتمند است.
هیدراته ماندن بدن برای سلامت کلی ما مهم است. هر سلولی در بدن به همراه اکسیژن به آب نیز نیاز دارد تا به درستی عمل کند. این در در حالی است که کرفس حدود ۹۵ درصد آب دارد و میتواند نقش کلیدی در جلوگیری از کم آبی بدن ما داشته باشد. برای جلوگیری از کم آبی بدن از خاصیت کرفس خام به عنوان یک میان وعده خوب استفاده کنید.
خواص کرفس برای زنان
گیاه کرفس کلیهها و مثانه شما را سالم نگه میدارد. کرفس ماهیتا ضد عفونی کننده است و میتواند اختلالات مثانه، مشکلات کلیوی و عفونتهای مجاری ادرار در بدن زنان را از بین ببرد.
کرفس حاوی فتالیدها، فلاونوئیدها و پلی استیلنها است که از اجزای مبارزه کننده با سرطان محسوب میشوند. همینطور سالهاست که کرفس در طب چینی برای کمک به مشکلات مربوط به هورمون استفاده میشود. همچنین به عملکرد پانکراس و کاهش فشار خون کمک میکند، که هر دو به تقویت سیستم هورمونی بدن زنان کمک میکنند.
خاصیت کرفس برای لاغری
از جمله فواید کرفس و آب کرفس میتوان به کاهش وزن و لاغری اشاره کرد. اگر اضافه وزن دارید به جای دنبال کردن رژیمهای سفت و سخت از خاصیت کرفس برای لاغری بهره ببرید. بدین ترتیب اشتهای شما برای خوردن شیرینی جات و غذاهای چرب و سنگین، کاهش مییابد و به تدریج با مصرف غذای کمتر به وزن دلخواهتان میرسید.
کرفس به دلیل داشتن کالری بسیار پایین و فیبر بالا برای کاهش وزن مفید است. به همین دلیل میتوانید بدون آنکه یش از سهمیه روزانهتان کالری دریافت کنید، کرفس بخورید. یک فنجان کرفس خرد شده حدود ۱۶ کالری دارد که تقریبا یک درصد از سهمیه کالری روزانه است.
مصرف کالری کمتری قطعا باعث کاهش وزن می شود. با این حال، راز واقعی کاهش وزن با کرفس، فیبر زیاد آن است. فیبر کرفس مدت زیادی در سیستم گوارش و در قسمت روده شما میماند. به این ترتیب معده آهسته تر خالی شده و دیرتر احساس گرسنگی میکنید.
کرفس در طب سنتی
در کتاب مخزن الادویه درباره این گیاه چنین آمده که: کرفس عربی شدهی كرسب فارسى است که به زبان یونانی اوداساليون، به سريانی كرفشا، به رومی باطراخيون و به هندى اجمود و به انگلیسی سلرى و به لاطين سلدهرى مینامند.
کرفس نباتى است که آن را اقسام بسيار است و به حسب اماكن مختلف هريک را نامى خاص از بستانى و جبلى و صخرى و نبطى و مائى میباشد.
اما از مطلق آن مراد نوع بستانی آن است که برگ آن کمی مدور و شاخههاى آن باريک و بلند است. تخم کرفس ريزتر از سائر اقسام و تيره رنگ، با طعمی تند و با عطريت، نزدیک به عطر انيسون است و قوت آن تا دو سال باقى مىماند.
این گیاه بازکننده گرفتگیهای اندامهای فوقانی بدن است.
ضماد آن با آرد جو برطرف کننده ورم چشم است. آشاميدن آب آن جهت تنگی نفس و آسم و درد پهلو و سکسکه و سردی احشا و رفع قئ نفع دارد. محرک اشتها به غذا و تحریک کننده میل جنسی و برطرف کننده باد و نفخ و معين بر عمل ادويه مسهله است و بازکننده گرفتگی کبد و طحال و پاک کننده مجاری ادرار و مثانه است.
لازم به ذکر است برای درد پا، درد سیاتیک و نقرس و اكثر بیماریهای ناشی از خلط بلغم مفيد است.
اما تحریک کننده صرع در گرم مزاجان و باعث صرع و خفت عقل خواهد بود. همچنین مضر برای زنان باردار و زنان شیرده است چراکه محرک باه در ايشان است. کرفس تازه نفاخ است و مصلح آن انيسون میباشد.
کرفس گرم است یا سرد
طبع کرفس گرم و خشک است. کرفس انتخابی مناسب برای افراد با مزاج سرد و تر است. افرادی که سرد مزاج هستند میتوانند به راحتی کرفس مصرف کرده و نیازی به همراه کردن ماده دیگر با کرفس به منظور اعتدال طبع آن ندارند؛ مگر اینکه در مصرف کرفس افراط نمایند.
مضرات كرفس
کرفس با توجه به خواص و فواید زیادی که دارد اگر بی رویه مصرف شود زمینه ساز بروز بسیاری از بیماریهای خطرناک خواهد شد.
استفاده روزانه از آب کرفس به هیچ عنوان به افراد توصیه نمیشود چرا که کرفس از سبزیهایی است که (اگزالات) فراوانی دارد و تجمع اگزالات در بدن، به خصوص در افرادی که کلیه و مثانه سنگ ساز دارند، میتواند باعث به وجود آمدن یا بزرگ تر شدن سنگهای اگزالاته شود.
کسانی که مبتلا به صرع هستند نبايد كرفس مصرف کنند. همچنین تخم کرفس شهوت مردان و زنان را برانگیخته میکند، برای همین زنانی را که بچه شیر میدهند از کرفس خوردن منع میکنند.
نظرات بازدیدکنندگان