خواص هل در طب سنتی
خواص هل
عنواین که در مطلب زیر می‌خوانید:
- گیاه هل چیست
- نام های دیگر هل
- فواید کلی هل
- خواص هل در طب سنتی
- طبع هل
- مضرات هل
هِل میوه‌ای کوچک به اندازه بند انگشت با پوست تیره و دانه‌های خوشبو است که از تیره زنجبیل هاست و انواع مختلفی شامل هل سیاه، هل سفید و هل سبز دارد، که نوع سبز آن عطر تندتری دارد. این گیاه، درختی کوتاه با گل‌های ریز و سفید شبیه گل باقلا دارد و بیشتر در هندوستان به ثمر می‌رسد و از سه‌سالگی به بار می‌نشیند.
هل یکی از چاشنی‌های معطر مورد استفاده در بعضی از داروها، غذاها، نان‌ها، شیرینی‌ها و به‌خصوص مرباها است. هندی‌ها و پاکستانی‌ها و جنوب بلوچستان ایران بیشترین مصرف‌کننده‌های هل در جهان هستند.
هل از جمله ادویه عطریه طیبة الرائحة است.
نام های دیگر هل
واژه هل برگرفته از زبان سنسکریت است و در حال حاضر نام علمی آن Elletaria cardamomum می‌باشد. هیل، هیل بویا، خیر بویا، قاقله صغار، قرامومق، کارداموم از نام‌های دیگر هل است و به عربی هال و به فارسی هیل یا هل می‌نامند. این گیاه از جمله ادویه معطر و خوشبو است و گیاه بومی هندوستان است.
در منابع طب سنتی ایرانی دو نوع کلی دارد کبیر و صغیر(هیل بوا) و قوت آن تا سه سال باقی می‌ماند. هل از جمله ادویه عطریه طیبة الرائحة است مانند قرنفل و دارچینی و سنبل و عود و مصطکی و مانند اینها، و از آن قرص هل و روغن هل و شربت هل و عرق هل می‌سازند.
هل سبز
هل درختی است از خانواده زنجبیل و به صورت وحشی و پرورشی به عمل می‌آید. این گیاه در مناطق کوهستانی و زیر سایه درختان رشد می‌کند. هل سیاه نیز همچون هل سبز از خانواده زنجبیل است اما استفاده از هل به‌عنوان ادویه در ایران بیشتر به صورت هل سبز می‌باشد.
هل سبز را به عنوان هل واقعی می شناسیم که در اغلب دستورهای غذایی از این نوع هل استفاده می‌شود. مصرف هل سبز نسبت به هل سیاه و هل سفید رواج بیشتری دارد و برای طعم دار نمودن انواع غذاهای شور و شیرین کاربرد دارد.
شما می‌توانید از هل سبز برای طعم دار کردن انواع نوشیدنی مانند چای و قهوه استفاده کنید. برای تهیه قهوه همراه با هل، کافی است یک یا دو عدد دانه هل سبز کامل را همراه با دانه های قهوه خود آسیاب کرده و سپس ترکیب حاصل را به همان روشی که برای تهیه قهوه به کار می برید، دم کنید.
برای خوش عطر و طعم شدن چای نیز می‌توان یک عدد هل را کمی باز کرده و درون قوری چای انداخت تا همراه با آن دم کشیده و عطر خود را آزاد کند.
فواید کلی هل
- مقوی معده
- رفع دل به هم خوردگی
- بادشکن
- مقوی لثه
- رفع زخمهای دهان
- خوشبو کننده عرق و بوی دهان
- مفید برای سردرد و صرع
- تسکین دهنده درد گوش
- مقوی قلب
- دارای قوت تریاقیه
- نشاط آور
- ضد افسردگی
خواص هل در طب سنتی
هل مفرح و شادی بخش و لطیف کننده غذا در معده است. خاصیت پاک کنندگی و تمیز کنندگی دارد و خوشبو كنندۀ عرق و رائحۀ دهان است. هل کوبیده و سائیده شده که در بینی بدمند، عطسه آور است و برای برخی از انواع سردرد و صرع و اغما و بیهوشی، همچنین برای تسکین درد گوش نفع فراوان دارد.
هل خوشبو کننده عرق و بوی دهان است.
جویدن هل خوشبو كنندۀ دهان و پوست و دانۀ آن مقوى لثه است، جذب کننده رطوبت‌های مغز و حلق و معده است و مقوى قلب و برای طپش قلبی که ناشی از سردی باشد و تقويت معده و گرم کردن و رفع غثيان و تهوع و قئ و درد معده سرد و ريحی و هضم غذا به تنهائی و يا ترکیب با ادويۀ مناسب تاثیرات شگفت انگیز دارد.
ترکیب کردن هل با آب مصطكى و آب انار برای قئ و غثيان و تقويت معده و جوشانده و نيم كوفتۀ آن خصوصا با پوست در آب و يا گلاب برای رفع غثيان و تهوع و هيضه و قئ منفعت دارد.
همراه کردن هل با برگ پودنه و يا نعناع و اضافه کردن آب و يا با گلاب جوش داده و مقداری سكنجبين و میل کردن این ترکیب در سه روز جهت درد كبد که ناشی از سردی باشد و تفتيح گرفتگی آن بسیار مفید است. همچنین همراه کردن هل با تخم خيارين به نسبت مساوی و دو درم سکنجبین و میل کردن آن برای دفع سنگ کلیه و مثانه بسیار نافع است.
هل برای بوی بد دهان
اگر که از بوی بد دهان رنج می برید از هل استفاده کنید. به خاطر اینکه از علت‌های شایع بوی بد دهان، حبس شدن مواد زائد در حفره‌ها و فضاهای دهانی است.
هل می تواند موجب رفع و دفع آثار این مواد زائد شود و دهان را پاکسازی نماید. همچنین هل رطوبت‌های تجمع یافته در معده و روده را نیز که باعث بوی بد دهان می‌شوند را دفع می‌کند. برای همین می‌توانید برای کمک به خوشبو شدن دهان، استحکام لثه و سفید شدن رنگ دندان هل را بجوید.
مصرف هِل در دنیای پُر اضطراب امروزی، توان مقابله با مشکلات را افزایش می‌دهد.
طبع هل
طبع هل گرم و خشک در درجه دوم با قوت تریاقیه و قابضه است، به عبارت ساده‌تر هل از نظر مزاجی گرم و خشک است و از نظر درجه‌ی دارویی در درجه دوم قرار دارد. هِل انرژی‌ها را در بدن افزایش می‌دهد و نشاط و شادمانی افراد را زیاد می‌کند، مصرف هِل در این دنیای پُر سر و صدا و اضطراب امروزی، توان مقابله با مشکلات را افزایش می‌دهد.
مضرات هل
زیاده‌روی در مصرف هل برای افرادي كه مزاج گرم و خشک دارند، کسانی که دچار زخم معده هستند یا افرادی که دچار مشکل یبوست هستند توصیه نشده است و ممکن است ایجاد عارضه کند. همچنین اکثار در مصرف این ادویه مضر روده، سینه و ریه است. برای دفع ضررهای هل باید از کتیرا کمک گرفت چراکه مصلح هل کیترا است.
زیاده‌روی در مصرف هل برای روده، سینه و ریه مضر است.
خواص عرق هل
عرق هل نیز تمامی خواص هل را داراست. عرق هل، عملکرد قلب را تقویت کرده و باعث بهبود گردش خون، کاهش کلسترول و در نتیجه باعث سلامت قلب می‌شود. همچنین استفاده مستمر و متعادل از عرق هل، باعث دفع بلغم‌های زاید از بدن شده و منجر به رفع بوی بد بدن در هنگام تعریق می‌شود.
مخزن الأدويه: دائرة المعارف خوردنیها و داروهای پزشکی سنتی ایران (طبع قدیم)، صفحه 670
نظرات بازدیدکنندگان