بالنگو گیاهی است که آن را از انواع ریاحین برشمرده‌اند، یعنی از خانواده‌ی ریحان‌ است. دانه‌های بالنگو دارای موسیلاژ و منبع خوبی از فیبر، روغن و پروتئین بوده و اثرات دارویی و تغذیه‌ای فراوانی دارد. دو گونه از بالنگو در ایران به طور خودرو می‌روید، یک گونه بالنگوی شهری و گونه دوم بالنگوی شیرازی که هر دو گونه در دامنه‌های البرز در شمال و غرب ایران همچنین در کرمان، بلوچستان، اصفهان و شیراز یافت می‌شوند.

موارد مهمی که در این مطلب می‌خوانید:

• بالنگو چیست
  
• طرز تهیه شربت تخم بالنگو
• بالنگو برای معده
  

گیاه بالنگو چیست

بالنگو گیاهی دارویی است که در طب سنتی و فولکلور ایران مکرر به خواص آن اشاره شده و در درمان انواع بیماری‌های عصبی، کبدی و کلیوی استفاده می‌شود. اجزای قابل استفاده از این گیاه دارویی دانه آن است. دانه موسیلاژی بالنگو استفاده‌های وسیع با اهداف درمانی متعدد دارد و همچنین به عنوان یک افزودنی خوش طعم کننده در نوشیدنی‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.

بالنگو شهری با نام علمی Lallemantia iberica از راسته نعناسانان و تیره نعنائیان است که شامل گیاهان علفی یک‌ساله یا چندساله با ساقه‌های بی‌کرک یا کرکدار است. خانواده نعنا در ایران ۴۶ جنس و ۴۱۰ گونه دارد.

اندام هوایی این گیاه سنبله‌ مانند است و برگ‌هایی با دندانه‌های منتهی به خار در حاشیه دارد. کاسه گل آن دارای پنج دندانه با دندانه‌های ضخیم و برجسته و لبه زبرین جام گل دارای دو شیار طولی است. دارای چهار پرچم با میله‌های ریش‌دار در قاعده و فندقچه مستطیلی سه‌ وجهی و با زایده غشایی در انتها است.

دانه‌های آن به رنگ قهوه‌ای تیره تا سیاه و صاف هستند. هنگامی که با آب مرطوب می‌شود، دانه‌ها با موسیلاژ شفاف و حجیم و هیدروکلوئید پوشیده می‌شوند. طعم دانه مرطوب شده ملایم و تسکین دهنده است. این گیاه به صورت وحشی در چندین منطقه ایران (شمال، شرق شمال، شرق جنوب و رشته کوه های البرز) می‌روید.

بالنگو گیاهی است که آن را از انواع ریاحین برشمرده‌اند، یعنی از خانواده‌ی ریحان‌ است. دانه‌های بالنگو دارای موسیلاژ و منبع خوبی از فیبر، روغن و پروتئین بوده و اثرات دارویی و تغذیه‌ای فراوانی دارد. بالنگو به صورت دیم و آبی در برخی مناطق آذربایجان به صورت پراکنده کشت می‌شود و در بین کشاورزان بیشتر با نام قره‌زرک شناخته می‌شود. بالنگوی شهری و نیز بالنگوی شیرازی، هردو از انواع بالنگو می‌باشند.

تخم بالنگو مانند تخم ریحان و تخم شربتی بعد از ترکیب شدن با آب لعاب دار می‌شود. این دانه در تماس با آب مایعی چسبناک و غلیظ ایجاد می‌کند. دانه‌های پودر شده آن در برخی از مناطق جنوبی ایران به عنوان تقویت کننده قوای بدنی و درمان بیماری‌های روان پریشی مورد استفاده قرار گرفته است.

خواص بالنگو در طب سنتی

بالنگو برای چی خوبه؟ گیاه بالنگو نوعی از ریحان است که در بو شبیه به ریحان و سبز مایل به سفید است و برگش بی کنگره و تخمش از تخم ریحان بالیده‌تر و در افعال نزدیک به تخم شاهسفرم است. در درمان‌های مکتب طب ایرانی از تخم این گیاه استفاده می‌شود، بنابراین وقتی سخن از بالنگو به میان می‌آید، منظور تخم آن است. تخم بالنگو از جمله بذرهای دارای لعاب است، یعنی اگر تخم بالنگو را در آب بخیسانید مایع چسبناک بدون مزه‌ی غالبی حاصل مى‌شود که خواص دارویی و درمانی فراوانی دارد.

فیبرهای خوراکی محلول مانند موسیلاژ که قادر به تشکیل ژل هستند، اجزای اصلی برخی از ادویه‌ها و چاشنی‌ها هستند. این مواد دارای فعالیت‌های مفید قابل توجهی از جمله توانایی کاهش چربی خون هستند. همچنین نشان داده شده که دانه‌های بالنگو اثر بهبود بخشی بر کلسترول خون ناشی از رژیم غذایی پرچرب دارند.

به‌طور کلی تخم بالنگو در درمان ناراحتی‌های گوارشی بسیار مؤثر است و باعث تقویت قوای معده می‌شود. بالنگو مقوی قلب است و جهت طپش قلب و رفع ترس و وحشت و اسهالی که از روده‌ها باشد همراه با گلاب بسیار مجرب و برای رفع زحیر نیز نفع بسیار دارد. همچنین تخم بالنگو سبب رقیق شدن نزله‌ها می‌شود، بنابراین ممکن است با مصرف این شربت ترشحات پشت حلق شما کمتر شود.

بالنگو در مخزن الادویه

در کتاب مخزن‌الادویه، از کتاب‌های مهم در مورد داروها و واژگان پزشکی سنتی به زبان فارسی درباره بالنگو چنین آمده: نوعی است از ریحان، در بو شبیه به او و سبز مایل به سفید است و برگش بی کنگره و تضریس و تخمش از تخم ریحان بالیده‌تر و در افعال قریب به تخم شاهسفرم و برای خفقان و رفع وحشت و اسهال معوی و دموی که از امعاء باشد همراه با گلاب مجرب است و برای زحیر مفید و مقدار شربت آن تا دو مثقال وبدل آن ریحان است. بالنگو ملطف، محلل، مقوی دماغ و معده و مفرح دل و مهلل سودا است. برای اکثر بیماری‌های بلغمی مفید است و دوای مخصوص امراض سوداوی است و برای جرب و سده دماغ و قوت جگر و قوت قلب بسیار مفید است.

طرز تهیه شربت تخم بالنگو

یکی از بهترین راه‌ها برای بهره‌مندی از خواس بالنگو، خوردن شربت بالنگو است. شربت تخم بالنگو با مخلوط کردن موارد زیر تهیه می‌شود:

•    یک سوم لیوان گلاب
•    دو سوم لیوان آب
•    یک قاشق مرباخوری شکر
•    یک قاشق چایخوری تخم بالنگو

بالنگو و سرماخوردگی

بهترین نوشیدنی و شربت سرماخوردگی گیاهی برای در امان ماندن و جلوگیری از سرماخوردگی، شربت تخم بالنگو است. این شربت ضد سرماخوردگى است و بدن را در مقابل سرماخوردگى مقاوم مى‌سازد و جایگزین بسیار خوبى براى آنتى ‏بیوتیک‏‌هایى است که متأسفانه براى علاج سرماخوردگى استفاده مى‌‏شود.

شربت بالنگو مقوی معده، قلب و مغز است و اخلاط سوخته را از بدن خارج می‌کند، به همین دلیل قوه مُدبره بدن را تقویت کرده در نتیجه مقاومت بدن را در مقابل سرماخوردگی افزایش می‌دهد. افراد و اطفالی که به طور دائم به نزله (ترشحات پشت حلق) و زکام (سرماخوردگی) دچار می‌شوند، اگر یک سال به طور مداوم به جای آب، شربت تخم بالنگو بخورند، دیگر سرما نمی‌خورند.

قیمت روغن حیوانی

بالنگو برای معده

همان طور که پیش‌تر گفته شد تخم بالنگو تقویت کننده قوه مُدبره است. همچنین مقوی قوای معده است. برای تست سلامت معده می‌توان از شربت تخم بانگو بهره برد. با خوردن سه تا پنج روز شربت تخم بالنگو و مشاهده علایم حالات بدن، می‌توان به احوالات معده پی برد. معمولا بعد از خوردن سه تا پنج روز شربت تخم بالنگو یکی از حالت‌های زیر برای شما رخ می‌دهد:

1 - اگر با مصرف تخم بالنگو، متوجه شوید کمتر ترش می‌کنید، نشانه آن است که برودت (سردی) بر معده غالب است، به خصوص اگر جشاء حامض یا آروغ ترش کاهش یابد. بر این اساس باید درمان را بر تسخین و گرم کردن معده قرار داد.

2 - از موارد دیگری که بعد از مصرف تخم بالنگو بروز می‌کند این است که به شما احساس خشکی دهان دست می‌دهد، این علامت نشانه آن است که سوءمزاج خشک یا خلطی خشکی آور در معده وجود دارد.

3 - اگر با مصرف بالنگو، ترشحات بزاقی کمتر شد، نشانه آن است که رطوبت (تری) غالب بوده و تخم بالنگو آن را تحلیل برده است.

4 - چنانچه بعد از مصرف تخم بالنگو، هضم بهتر شد و احساس کردید معده پس از خوردن غذا نسبت به قبل زودتر سبک می‌شود و از سویی بعد از صرف غذا احساس سنگینی ندارید و درعوض نشاط دارید، نشانه آن است که مشکل ضعف هاضمه دارید و باید معده را تقویت کرد.

5- اسهال ایجاد می‌شود، زیرا تخم بالنگو باعث دفع اخلاط بلغمی می‌شود. در این صورت بهتر است هیچ اقدامی برای قطع اسهال انجام نداد. زیرا بعد از 2 تا 3 روز خود به خود اسهال قطع می‌شود. این نوع اسهال که بدون سوزش مقعد و دلپیچه است، نشانه وجود بلغم زیاد در لوله گوارشی است. بر این اساس باید نسبت به تخلیه دستگاه گوارش از بلغم بکوشید. باید خاطر نشان کنیم که     اسهال ناشی از مصرف تخم بالنگو، بدون دلپیچه و سوزش مقعد و خشکی دهان و ایجاد سستی و ضعف است.

6- همچنین ممکن است پس از مصرف احساس گرمای شدید در بدن کنید، بر این اساس شما در معرض بروز سوءمزاج گرم هستید. چراکه سخونت یا گرمای تخم بالنگو سبب بروز این علایم شده است.

مطالبی که پس از خواندن این مطلب، به آن‌ها نیاز خواهید داشت:

طبع زعفران

طبع بادمجان

خواص روغن حیوانی