طبع اسفناج سرد و‌ تر است یا گرم و خشک؟ میزان سردی اسفناج بیشتر است یا گرمی آن ؟؟؟ در این مطلب خواص و طبع اسفناج را از نظر متخصصین طب سنتی بررسی می‌کنیم تا ببینیم طبع اسفناج چیه ؟؟؟ نکته جالب اینکه حکمای طب سنتی معتقدند این سبزی با هر مزاجی، چه گرم و چه سرد سازگار است.

عنواین مهم این مطالب:

• طبع اسفناج
• خواص اسفناج
• ارزش غذایی اسفناج
• طرز تهیه بورانی اسفناج
• طرز تهیه خورشت اسفناج

اسفناج با نام علمی Spinacia oleracea گیاهی یک ساله، دولپه‌ای و گلدار با ساقه و برگ‌های لطیف است. این گیاه بومی آسیای مرکزی و غرب آسیا است. اسفناج از سبزیجات برگی بوده و به صورت خام یا پخته شده مصرف می‌شود. این گیاه تا ۳۰ سانتی‌متر رشد کرده و دارای برگ‌هایی با اندازه‌ها و شکل‌هایی مختلف است.

اسفناج را در فارسی اسپناج هم می‌نامند در زبان هندی پالک که به پالک هندی هم معروف است. اسفناج دو گونه بستانی و بری دارد، بستانی آن برای خوردن استفاده می‌شود و بهترین آن باران خورده‌ی آن است.

به نظر می‌رسد اسفناج در ابتدا در ایران باستان و حدود ۲۰۰۰ سال قبل مورد توجه بوده و توسط ایرانیان مصرف می‌شده اما به مرور به مناطقی مانند هند و آسیای مرکزی و سپس از طریق نپال به خاور دور و سایر نقاط جهان برده شده‌ است.

این سبزی که برگ‌های پهن و نسبتا گوشتی دارد بومی ایران بوده و به طوری که در تاريخ مسطور است در قرن هفتم در چين و در قرن دوازدهم در اسپانيا کشت می‌شده است.

طبع اسفناج چیست

از منظر مکتب طب سنتی ایرانی طبع اسفناج در آخر اول سرد و تر است، طبع اسفناج در گرمی و سردی معتدل است لذا با تمام مزاج‌های گرم و سرد سازگاری دارد. اسفناج به سبب قوت پاک کنندگی که دارد مُلین طبع است.

طبع اسفناج در گرمی و سردی معتدل است.

خواص اسفناج

خواص بسیاری در اسفناج نهفته است که از آن جمله ملین مزاج بودن آن است چراکه اسفناج دارای نیروی پاک کنندگی و شستشو دهندگی می‌باشد. سریع الهضم است و از لحاظ مواد مغذی غنی است و نسبت به سایر سبزیجات نفخ کمتری تولید می‌کند.

موارد استعمال آن در تب‌های گرم و امراض سینه و شش و سل و دردهائی که از کم خونی عارض می‌شود می‌باشد و خوردن پختۀ آن با مواد مناسب دیگر مثل باقالا در رفع نزله‌های گرم بسیار سودمند است.

اسفناج دارای نیروی پاک کنندگی و شستشو دهندگی است.

غرغره آن با آب، درد گلو را تسکین می‌دهد. خصوصا آشامیدن عصارۀ اسفناج همراه با شکر در درمان درد گلو و تورم زبان کوچک و یرقان و خرد کردن سنگ‌های مثانه و کلیه و تنگی مجاری ادرار و از بین بردن اخلاط صفراوی و سوداوی مؤثر است.

پخته آن‌را به صورت ضماد برای رفع دردهای مفاصل گرم و تورم‌های شدید و حبس ادراری که از حرارت ایجاد شده باشد موثر می‌دانند و ضماد خام آن‌را برای رفع گزیدگی زنبور و سرباز نمودن دمل‌های چرکی بکار می‌برند.

ضماد آن برای رفع دردهای مفاصل گرم و تورم‌های شدید سودمند است.

این سبزی که از لحاظ مواد کانی بسیار غنی است برای زنان باردار و افرادی که دچار کم خونی هستند و استخوان بندی و رشد اطفال بسیار مفید و مؤثر است. چون دارای نیروی پاک کنندگی و شستشو دهندگی است پخته آن با روغن بادام در رفع تشنج و پیسی و لک‌های موضعی نیز مفید است.

ارزش غذایی اسفناج

اسفناج از مهمترين سبزی‌های برگی است كه دارای ارزش غذايی مهمی بوده و برگ‌ها و ساقه‌های ظريف آن به صورت تازه و يا فرآوری شده مصرف می‌شود. به طوری كه در بين ۴۲ نوع ميوه و سبزی رايج از نظر مقدار نسبی ۱۰ نوع ويتامين و مواد معدنی در رتبه دوم اهمیت قرار دارد.

اسفناج خام حاوی ۹۱درصد آب، ۴درصد کربوهیدرات، ۳درصد پروتئین و مقدار ناچیزی چربی است. اسفناج دارای کالری پایین و ارزش غذایی بالایی است به ویژه در مواقعی که به صورت آب‌پز یا بخارپز مصرف شود. این گیاه دارای میزان بالایی از انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی است.

اسفناج غنی از كلسيم و آهن است.

اسفناج يك منبع عالی از مواد معدنی و ويتامين‌ها به ويژه ويتامين ث به شمار می‌رود. اسفناج غنی از كلسيم و آهن است و  برگ آن دارای 2/3 درصد پروتئين می‌باشد و پروتئين برگ آن پايين آورنده كلسترول است.

اسفناج غنی از تركيبات آنتی اكسيدانی از جمله بتاكاروتن و لوتئين است. اين دو تركيب خاصيت آنتی اكسيدانی داشته و ضد سرطان هستند. بتاكاروتن باعث بهبود عمل ريه، كاهش خطر ديابت و لوتئين باعث كاهش خطر آب مرواريد و بهبود ديد در سنين بالا می‌شوند.

اسفناج‌های ايرانی دارای مقدار قابل توجهی مواد مغذی ضروری از جمله پتاسيم، كلسيم، منيزيم، فسفر، آهن، مس، روی، پروتئين، فيبر، تركيبات فنولی، اسيدهای چرب ضروری غير اشباع از جمله اسيد لينولنيك (امگا ۳)، اسيد لينولئيك (امگا ۶) هستند.

پختن اسفناج باعث بهتر شدن هضم و جذب مواد مغذی در بدن می‌شود.

یک پیمانه اسفناج حدود ۲۰ درصد فیبر دارد که مانع یبوست است و به هضم غذا کمک می‌کند. فیبر موجود در این سبزی، قند خون را پایین نگه داشته و با ایجاد حس سیری می‌تواند مانع از پرخوری شود.

هرچند که اسفناج حاوی آهن و کلسیم بالایی است، اما اگزالات موجود در برگ‌های آن به خصوص در هنگام مصرف به صورت خام، مانع از جذب کلسیم و آهن در دستگاه گوارش انسان می‌شود. پختن اسفناج باعث کاهش میزان اگزالات شده و هضم و جذب مواد مغذی در بدن به شکل بهتری انجام خواهد شد.

طرز تهیه بورانی اسفناج

• ۳۰۰ گرم اسفناج خام
• ۱ الی ۱ و ۱/۲ پیمانه ماست
• ۱ الی ۲ حبه سیر
• نمک به مقدار لازم
• فلفل در صورت تمایل

ابتدا اسفناج و سیر را پاک کنید و خوب بشویید. سپس آنها را خرد کنید و در یک قابلمه تفت دهید. هنگام تفت دادن هم مقداری نمک به آن اضافه کنید تا کاملا بپزند.

بعد از اینکه اسفناج با سیر تفت خورد از روی حرارت بردارید تا خنک شود. ماست را هم با قاشق کاملا هم بزنید تا یکدست شود بعد مقداری نمک، فلفل و در صورت تمایل گردوی خرد شده را به همراه اسفناج‌های سرد شده داخل ماست بریزید و خوب مخلوط کنید.

طبع اسفناج و طبع ماست سرد و تر است، طبع سیر هم گرم و خشک است. برای همین ترکیب این مواد باهم باعث می‌شود طبع بورانی اسفناج تقریبا متعادل شود.

طرز تهیه خورشت آلو اسفناج

خورش آلو اسفناج یکی از انواع خورشت‌های سنتی و خوشمزه ایرانی است که معمولا به همراه پلو سفید سرو می‌شود. خورشت آلو اسفناج به واسطه مواد تشکیل‌دهنده‌اش، خورشتی سرشار از خاصیت و مواد مغذی است.

• آلو برقان سیصد گرم
• گوشت گوسفندی پانصد گرم
• اسفناج دو کیلوگرم
• پیاز یک یا دو عدد
• روغن به مقدار لازم
• زردچوبه به مقدار لازم
• نمک به مقدار لازم
• فلفل سیاه به مقدار لازم
• شکر یک قاشق غذاخوری
• آبلیمو سه قاشق غذاخوری

در مرحله اول بعد از شستن و خرد کردن گوشت، پیاز را رنده یا خرد کنید سپس در مقداری روغن تفت دهید. بعد از اینکه پیازها طلایی رنگ شدند، زردچوبه را اضافه کرده و مقداری هم بزنید. گوشت را به پیازداغ اضافه کنید و مقداری تفت دهید. حال نوبت به اضافه کردن ادویه‌هاست.

بعد از اینکه ادویه‌ها را اضافه کردید آنها را کامل تفت دهید تا به خورد گوشت بروند. اسفناج‌ها را پاک کرده و بشویید. بعد از اینکه اسفناج‌ها خشک شدند آن‌ها را خرد کنید و در ظرفی روی حرارت ملایم بگذارید تا بخارپز شوند، بعد از اینکه آب آن چیده شد مقداری روغن به آن اضافه کرده و تفت دهید.

اسفناج را به گوشت اضافه کرده و تفت دهید؛ مقداری آب جوش به آن‌ها اضافه کنید. دقت کنید آب نباید خیلی زیاد باشد که خورشتان آبکی شود. از آنجا که آلو نیاز به زمان زیادی برای پختن ندارد آن را نیم ساعت پایانی پخت به خورش اضافه کنید. در چند دقیقه آخر پخت خورش شکر و آبلیمو را هم اضافه کنید.

این مقدار از مواد برای تعداد چهار نفر کافی است. شما می‌توانید برای تعداد بیشتر و یا کمتر، مقدارشان را با توجه به تشخیصتان کم و زیاد کنید.

مطالبی که پس از خواندن این مطلب، به آن‌ها نیاز خواهید داشت:

طبع بادمجان

طبع هندوانه

روغن حیوانی چیست