پرتقال، نه تنها به دلچسبی طعم و عطر خود، بلکه به دلیل فواید فراوانی که برای سلامتی بدن دارد، یکی از میوه‌های بسیار محبوب و ارزشمند است. با بودن یکی از مهم‌ترین منابع ویتامین C، پرتقال را می‌توان به انواع مختلف و در ترکیب با مواد غذایی گوناگون مصرف کرد.

این میوه، در سراسر جهان به عنوان یکی از محبوب‌ترین میوه‌ها شناخته می‌شود، زیرا مردم به منظور حفظ سلامتی و مقابله با بیماری‌ها، به صورت مداوم از آن استفاده می‌کنند. علاوه بر تامین ویتامین C، پرتقال دارای فواید متعددی برای بدن است که از جمله‌ی آنها می‌توان به ارتقای سیستم ایمنی و پیشگیری از بیماری‌های مختلف اشاره کرد. در این مطلب، به بررسی مزایا و خواص پرتقال از زوایای مختلف از جمله ارزش غذایی و تأثیرات آن در طب سنتی خواهیم پرداخت، تا تصویری جامع از این میوه همه‌کاره و محبوب ارائه دهیم.

عنواین مهمی که در این مطلب می‌خوانید:

• خواص پرتقال
• فواید پرتقال در سرماخوردگی
• پرتقال برای گلودرد
• طبع پرتقال
• مقایسه نارنگی و پرتقال

پرتقال چیست و از کجا آمده است؟

پرتقال، با نام علمی Citrus × sinensis یکی از میوه‌های جذاب و مورد علاقه از خانواده مرکبات است که در فارسی افغانستان به آن "مالته" نیز می‌گویند. این میوه از گونه‌های مختلف مرکبات و از خانواده سُدابیان به‌شمار می‌آید. به‌طور ژنتیکی، پرتقال یک گیاه دورگه یا پیوندی بین دارابیCitrus maxima  و ماندارینCitrus reticulata  است.

سرچشمه پرتقال به ناحیه‌ای از جنوب چین، شمال شرقی هند و میانمار بازمی‌گردد و اولین ذکر از آن در ادبیات چینی به سال ۳۱۴ قبل از میلاد برمی‌گردد. این میوه به دلیل مزایایی که در آب و هوای گرمسیری و نیمه گرمسیری دارد، به‌طور گسترده در این نواحی کشت می‌شود. میوه پرتقال را می‌توان به صورت تازه مصرف کرد یا از پوست آن در فرآوری‌های مختلف بهره برد. در سال ۲۰۱۹ تولید جهانی پرتقال به میزان ۷۹ میلیون تن بود که برزیل با ۲۲٪ از کل تولید، بزرگترین تولیدکننده بود و بعد از آن، چین و هند قرار داشتند.

ارزش غذایی پرتقال

ارزش غذایی پرتقال در 100 گرم به شرح زیر است:

- کالری: ۴۷
- کربوهیدرات: ۱۱.۷ گرم
- فیبر: ۲.۴ گرم
- پروتئین: ۰.۹ گرم
- چربی: ۰.۱ گرم
- ویتامین A: ۴٪ از مقدار روزانه توصیه شده (DV)
- ویتامین C: ۸۹٪ DV
- فولات: ۸٪ DV
- پتاسیم: ۵٪ DV

خواص پرتقال

پرتقال، میوه‌ای با طعمی خوشمزه و عطری دلپذیر است که از لحاظ سلامتی بسیار مفید است. این میوه حاوی ویتامین C است که از تقویت سیستم ایمنی بدن و جلوگیری از بروز بیماری‌ها موثر است. همچنین حاوی فیبرهای مغذی است که می‌تواند به تنظیم قند خون کمک کند و سلامت دستگاه گوارش را افزایش دهد. از دیگر خواص آن می‌توان به حفظ سلامت پوست، کاهش التهابات و حفظ سلامت دید اشاره کرد. به‌طور کلی، مصرف منظم پرتقال می‌تواند به بهبود عمومی سلامتی کمک کند.

فواید پرتقال در سرماخوردگی

پرتقال به عنوان یک منبع غنی از ویتامین C می‌تواند در مقابله با سرماخوردگی و عفونت‌ها کمک کند. ویتامین C به عنوان یک آنتی‌اکسیدان قوی شناخته می‌شود که می‌تواند سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و به مبارزه با ویروس‌ها و باکتری‌ها کمک کند. همچنین، پرتقال حاوی فیبر است که می‌تواند به بهبود عملکرد دستگاه گوارش کمک کرده و سلامتی را افزایش دهد. آب پرتقال شیرین هم می‌تواند برای نرم کردن حلق و کاهش التهابات مفید باشد.

در واقع، مصرف منظم پرتقال می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی بدن و پیشگیری از سرماخوردگی کمک کند. اما اگر علائم سرماخوردگی شما شدید باشد یا به مدت طولانی ادامه داشته باشد، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید و از راهنمایی‌هایی که او پیشنهاد می‌دهد، پیروی کنید.

پرتقال می‌تواند در درمان برخی از علائم سرماخوردگی مفید باشد، از جمله استفراغ و حالت تهوع. با ترکیب آب پرتقال و چند قطره آب لیموترش، می‌توانید تاثیر تسکین‌دهنده آن را بر روی حالت تهوع تجربه کنید. همچنین، ترکیب پرتقال و عسل نیز می‌تواند از بروز حالت تهوع در سرماخوردگی جلوگیری کند.

خواص پرتقال برای معده

پرتقال به دلیل داشتن برخی از اسیدهای طبیعی، می‌تواند معده را تحریک کند. برخی افراد ممکن است پس از مصرف زیاد پرتقال یا آب پرتقال با مشکلات معده مواجه شوند. از طرفی، پرتقال حاوی فیبرهای مغذی است که می‌تواند به عملکرد بهتر دستگاه گوارش کمک کند و در مقابل مشکلی مانند یبوست مفید باشد. افرادی که مشکلات معده دارند می‌توانند با توجه به واکنش بدن خود نسبت به پرتقال، مصرف آن را تنظیم کنند یا به صورت مختصر و در بازه‌های زمانی منظم مصرف کنند تا بهترین نتیجه را بدست آورند.

پرتقال برای گلودرد

پرتقال به عنوان یک منبع غنی از ویتامین C شناخته شده است. این ویتامین می‌تواند سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و به مبارزه با عفونت‌هایی مانند گلودرد کمک کند. با این حال، به دلیل خاصیت اسیدی آن، مصرف پرتقال و مرکبات ترش ممکن است در برخی افراد باعث تحریک گلو و تشدید علائم گلودرد شود، به ویژه اگر بلع برای آنها دشوار باشد.
در صورتی که شما از علائم گلودرد رنج می‌برید، بهتر است از مصرف پرتقال و مرکبات ترش خودداری کنید. همچنین، می‌توانید از محصولات آبدار و گرم مانند ‌لیمو شیرین یا آب پرتقال همراه با عسل برای تسکین علائم گلودرد استفاده کنید.

فواید پرتقال برای فشار خون

مطالعات نشان داده‌اند که مصرف ۲ لیوان آب پرتقال می‌تواند در کاهش فشار خون افراد مبتلا به پرفشاری خون خفیف تأثیرگذار باشد. این اثر به فلاونوئید هسپریدین Hesperidin  نسبت داده می‌شود که می‌تواند عملکرد دیواره‌ی داخلی عروق را بهبود بخشیده و التهاب را کاهش دهد. همچنین، آنتی‌اکسیدان‌های موجود در پرتقال می‌توانند در بهبود عملکرد سیستم قلبی عروقی و کاهش فشار خون مؤثر باشند.

با این حال، برای بهبود فشار خون، تنها مصرف پرتقال کافی نیست و این میوه باید به‌ صورت کلی در یک رژیم غذایی سالم و متنوع قرار بگیرد. پرتقال به‌عنوان یکی از اجزای مفید رژیم غذایی می‌تواند در کنار سایر مواد مغذی، به بهبود وضعیت فشار خون کمک کند. افرادی که مشکلات فشار خون دارند باید با پزشک خود مشورت کرده و از تغییرات رژیم غذایی و مصرف مکمل‌های مختلف به منظور کنترل فشار خون استفاده کنند.

پرتقال بعد از غذا

مصرف پرتقال بعد از غذا یک عادت سالم است که می‌تواند به بهبود هضم و جذب مواد مغذی کمک کند. پرتقال حاوی اسید آسکوربیک است که به تقویت فرایند هضمی کمک می‌کند و به هضم غذاهای چرب و سنگین کمک می‌کند. به علاوه، ویتامین C موجود در پرتقال می‌تواند جذب مواد معدنی مانند آهن را افزایش داده و در افزایش ایمنی بدن نقش داشته باشد. از طرفی، این میوه حاوی مقدار زیادی آب است که به حفظ مناسب وضعیت هیدراسیون بدن کمک می‌کند.

در نهایت، باید توجه داشت که مصرف پرتقال بعد از غذا نه تنها می‌تواند به بهبود سلامتی کلی بدن کمک کند، بلکه همچنین می‌تواند طعم و لذت غذا را نیز افزایش دهد. اما برای افرادی که مشکلات مربوط به گوارش دارند یا به دلیل شرایط پزشکی خاص نیاز به رژیم غذایی خاص دارند، مشاوره با پزشک الویت دارد.

پرتقال باعث چاقی میشود؟

پرتقال به دلیل حاوی قندهای طبیعی و ویتامین C و فیبرهای مفید، به عنوان یک میوه سالم و مفید شناخته می‌شود. اما اگر با توجه به مصرف کالری‌ها به مقدار زیادی از هر نوع مواد غذایی، از جمله میوه‌ها، مصرف شود، ممکن است به افزایش وزن منجر شود. اما تنها خوردن پرتقال به تنهایی به چاقی منجر نمی‌شود و مهمترین عامل در افزایش وزن، مقدار کلی کالری مصرفی است. از این رو، مصرف متعادل و مناسب انواع مواد غذایی اهمیت دارد تا از افزایش وزن ناخواسته جلوگیری شود.

پرتقال در طب سنتی

در کتاب مخزن الادویه، پرتقال با نام «کَونلَه» شناخته می‌شود. می‌توان گفت که پرتقال شیرین به اعتدال بسیار نزدیک است و مصرف متوسط آن در افرادی با سردمزاجی مضر نیست. پرتقال برای تقویت قلب و کاهش اثرات خشم و اندوه بر روی قلب مفید است. همچنین، برای کاهش اثرات گرمی خون و صفرا در بدن مفید است. پرتقال تسکین دهنده تشنگی است و در مواردی که معده و کبد به سوءمزاج گرم دچار باشند، مفید است. همچنین یکی از خواص پرتقال افزایش دفع ادرار است.

پوست پرتقال مفید برای تقویت معده است. افرادی که دچار نفخ، آروغ، یا زیادی بزاق هستند، می‌توانند مربای عسلی پوست پرتقال را به عنوان یک غذا دارویی مفید، در وعده‌های صبحانه و بین وعده‌های غذا مصرف کنند.

اما مصرف زیاد پرتقال ترش برای اندامهای عصبی بدن (مانند مغز، دهانه معده، عصبهای محیطی و ...)، بویژه در افراد با سرشت سرد و خشک، مضر است. درضمن مصرف پرتقال ترش در روزهای سرد، و برای کودکان، بانوان لاغر، سالمندان و افرادی که دچار نارسایی عملکرد تیروئید، کبد، معده و قلب هستند، توصیه نمی‌شود. بوییدن پوست تازه پرتقال و نوشیدن آب تازه آن به کاهش زیانهای بدنی کمک می‌کند و نشانه‌ای از اندوه جانسوز مفید است.

طبع پرتقال

طبع پرتقال سرد یا گرم؟ در طب سنتی، مفهوم طبع خوراکی‌ها به عنوان خاصیت گرمی، سردی، خشکی و تری آن‌ها به عنوان یکی از اصول اساسی مورد توجه است. پرتقال شیرین به عنوان یک میوه با طبع سرد و تر شناخته می‌شود، در حالی که پرتقال ترش دارای طبع سرد و خشک است.

مقایسه نارنگی و پرتقال

نارنگی و پرتقال دو میوه از خانواده مرکبات هستند که اغلب اشتباه گرفته می‌شوند. هر دو این میوه‌ها دارای طعم نسبتاً شیرینی و مقدار کمی کالری هستند، اما در واقع دارای تفاوت‌های مهمی هستند.
نارنگی از شهر طنجه در مراکش به آمریکا وارد شده و برای اولین بار در پالاتکا، فلوریدا در دهه ۱۸۰۰ کشت شده است. از نظر گیاه‌شناسی، نارنگی میوه زیرگروه ماندارین‌ها را تشکیل می‌دهد و معمولاً در اوایل آبان تا دی ماه برداشت می‌شود.

در مقابل، پرتقال منشأ آسیا، به‌خصوص جنوب چین و اندونزی را به خود بازمی‌گرداند. امروزه بیشترین حجم تولید پرتقال در فلوریدا و سائوپائولو برزیل صورت می‌گیرد.
در حالی که مواد مغذی این دو میوه به شدت شبیه به هم است، تفاوت‌هایی در مقادیر آن‌ها وجود دارد. به طور مثال، ۱۰۰ گرم نارنگی دارای ۵۳ کالری است، در حالی که ۱۰۰ گرم پرتقال ۴۷ کالری دارد. همچنین نارنگی حاوی مقدار بیشتری کربوهیدرات است، در حالی که پرتقال دارای مقدار بیشتری فیبر است.

یکی از تفاوت‌های قابل توجه دیگر این دو میوه، میزان ویتامین C آن‌ها است. پرتقال دو برابر نارنگی ویتامین C دارد که یک آنتی اکسیدان قوی است و بافت‌های همبند از جمله پوست، رگ‌های خونی و استخوان‌ها را تقویت می‌کند. به علاوه، نارنگی دارای مقدار بیشتری ویتامین A است که برای سلامتی پوست، دید و سلامت عمومی بدن حیاتی است.

به طور کلی، هر دوی این میوه‌ها انتخاب خوبی برای تامین مواد مغذی و سلامتی هستند، اما با توجه به نیازهای خاص و موارد استفاده متفاوت، انتخاب بین آن‌ها متناسب با معیارهای شخصی و سلیقه مصرف‌کننده است.

مطالبی که پس از خواندن این مطلب، به آن‌ها نیاز خواهید داشت:

طبع دارچین

طبع کرفس

طبع بابونه